حق العمل کاری همان مزدی است که در ازای فروش کالا از صاحب کالا گرفته می شود. حق العمل کار تا زمان فروش و تحویل آن به مشتری و یا در زمان خرید و تحویل آن به آمر مسئولیت دارد. به همین دلیل به کالای مورد معامله در حسابداری کالای امانی گفته می شود. آمر با هدف پنهان کردن هویت خود در زان معامله و یا آشنایی نداشتن به بازار کالا برای خرید و فروش از مزایای حق العمل کاری استفاده می کند. با مطالعه این مقاله با حق العمل کاری، وظایف و مسئولیت های حق العمل کار، مخارج و نحوه حسابداری حق العمل کاری آشنا شوید.
در این مقاله می خوانید:
حق العمل کاری همان مزدی است که طبق قراردادی که بین طرفین منعقد می شود تا مزدی در ازای معامله ای که به خواست و حساب دیگری انجام می دهد، به شخص انجام دهنده کار پرداخت می شود. شاید بارها بارها کلمه کمیسیون را شنیده باشد، حق العمل کاری معادل فارسی این کلمه است. به عبارت دیگر حق العمل کاراز جانب شخص دیگر، معامله می کند و کارمزد حق العمل کار را در ازای معامله انجام شده طبق قرارداد با آمر دریافت می کند. آمر شخصی است که دستور خرید و فروش و انجام معامله را به حق العمل کار می دهد. حق العمل کار در گمرک معنی متفاوت تری دارد وحق العمل کار گمرک و یا کارگزاران گمرک به کسی اتلاق می شود که به نیابت صاحب کالا تمامی امور ترخیص و گمرکی را انجام می دهند.
طبق ماده 357 قانون تجارت حق‌العمل‌کار کسی است که به اسم خود ولی به حساب دیگری (آمر) معاملاتی کرده و در مقابل حق‌العملی دریافت می‌دارد.شحص حق العمل کار تخصص و مهارت خاصی برای انعقاد معاملات و یافتن طرف معامله برای آمر را دارد. طبق قانون به کسی که حق العمل کار اتلاق می شود، باید آمر را از روند جریانات خود مستحضر کند. طبق قانون شرایط خاصتی برای حق العمل کار شدن، وجود ندارد . بنابراین هر فردی با داشتن مهارت های لازم می تواند حق العمل کار شود. حق العمل کار بصورت وکالتی و یا نمایندگی نیست.گاها بصورت نیابتی برای فاش نشدن هویت آمر است و با نمایندگی متفاوت است. در ادامه این مقاله با تفاوت های حق العمل کار و عاملیت فروش و دلالی بیشتر آشنا می شوید.
مهمترین دلیل استفاده از حق العمل کارها، مهارت بالای آن ها در انعقاد قرارداد و یا داشتن روابطی برای پیدا کردن مشتری و یا خریدار است. در مواردی که آمر تخصصی در فروش کالای خود نداشته باشد و یا زمانی برای فراهم سازی بستر معامله برایش مقدور نباشد، از خدمات حق العمل کاری استفاده می کند. مواردی هستند که آمر صرفا جهت فاش نشدن هویتش در معامله از این خدمات بهره می برد. استفاده از حق العمل کار در موارد مذکور باعث حصول نتیجه بهتر می شود.
حق العمل کار همانطور که در بالا به آن اشاره شد وظیفه انجام معاملات را زیر نظر آمر دارد که در صورت تخطی می بایست از عهده کلیه خساراتی که به علت سر پیچی از دستورت آمر بوده است، برآید.(قانون 364 قانون تجارت) از وظایف و مسئولیت هایی که برای حق العمل کار مطابق با قانون در نظر گرفته شده است می توان به موراد زیر اشاره کرد:
قرارداد حق العمل کار مطابق با قانون مورادی است که باید در آن ثبت شود. که در ادامه هر یک را به طور مختصر توضیح می دهیم.
همانطور که در بالا به آن اشاره شد، حق العمل کار کالا را به دستور آمر خرید و فروش می کند. طبق قانون تجارت بند 2 ، حق العمل کار در قرارداد به عنوان یک طرف معامله شناخته می شود. و در طرف دیگر شخص طرف معامله قرار دارد. بنابراین سه طرف در قرارداد حق العمل کاری نقش ایفا می کنند. که مشمول حق العمل کار، آمر و شخص طرف معامله است.
وجود موضوعیتی که قرارداد حق العمل کار برای عقد آن ، حق الزحمه خود را دریافت می کند، به عبارت دیگر اعطای اختیار به منظور انعقاد معامله در مقابل حق العمل
طبق قانون 357 قانون تجارت در قبال خدمات ارائه شده توسط حق العمل کار ، آمر موظف به پرداخت کمیسیون یا همان کارمزد حق العمل است. این یکی از مهمترین شروط و عناصر قرارداد حق العمل کار است.
در تمامی مراحل لازم است آمر از روند کار اطلاع یابد. این یکی از مهمترین موارد قرارداد اس که با توجه به شرایط نوسانی قیمت کالا ها در بازار بیشتر مورد اهمیت قرار گرفته است حق العمل کاران گمرک فقط یک سال از تاریخ صدور پروانه کارشان اعتبار دارد و در صورت ادامه فعالیت در خواست تمدید آن ثبت شود.
با قابلیت‌ها و امکانات ویژه نرم افزار حسابداری مالی میزان آشنا شوید.
وصف قرارداد حق العمل کاری از منظر حقوقدانان حوزه تجارت به شرح زیر است هر چهار مورد ذکر شده مشمول قرارداد حق العمل کاری است:
در مورادی که معامله به مرحله اجرا رسیده و حق العمل کار همه فعالیت های لازم برای سرانجام رسیدن معامله را انجام داده است و انجام معامله فقط به نظر آمر بستگی دارد که کار صورت بگیرد یا نگیرد، حتی در صورت انجام نگرفتن معامله حق العمل کار مستحق اجرتی است که طبق عرف باید پرداخت گردد. طبق ماده 368 قانون کار تمامی مخارج که حق العمل کار برای انجام معامله پرداخت کرده است و یا هزینه هایی که منفعت آمر در آن دخیل بوده است، همگی باید از طرف آمر به حق العمل کار پرداخت شود. در مواردی که مخارج انبارداری و یا حمل و نقل و .. مطرح بوده است هم باید به حق العمل کار پرداخت گردد.
دلالی با حق العمل کاری تفاوت دارد. از مهمترین تفاوت این دو حرفه می توان به آن اشاره کرد که حق العمل کار جزئی از یکی از طرفین قرار داد و معامله است که قرار است صورت بگیرد. این در حالی است که دلال تنها وظیفه معرفی طرفین قرار داد به یکدیگر را دارد. حق العمل کار به جای آمر در معامله ظاهر می شود و اوامر ان را اجرایی م یکند. از طرف آمر برای مفاد معامله تعهدات را می پذیرد. در نهایت نتیجه را در اختیار آمر قرار می دهد. دلال هیچ نقشی در انعقاد معامله ندارد. و واسطه برای تحقق معامله طرفین است. حق العمل کار مسئولیت تعهدات قرارداد را بر عهده دارد. این در حالی است که دلال چنین مسئولیتی ندارد.
حق العمل کار طی قراردادی که با طرف قرارداد منعقد می کند، نام آمر پنهان می ماند . این در حالیست که در عاملیت های فروش تمامی مشخصات خریدار و فروشنده ثبت می شود. عاملیت هیچ تعهدی بر عهده اش نیست. ولی حق العمل کار مسئولیت معامله با شخص ثالث را بر عهده می گیرد.
قائم مقام تجاری به نام صاحب حساب تجارتخانه عمل می کند. ولی در قرارداد حق العمل کاربه نام حق العمل کار خرید و فروش صورت می گیرد. و به حساب آمر پرداخت می شود. . حق العمل کار از آنجایی که به نام خود فعالیت می‌کند، آثار آن نیز دامن‌گیر او می‌شود ولی قائم مقام تجارتی گرچه مسئولیت دفاع از حقوق مربوط به تجارتخانه را برعهده دارد و همچنین ملتزم به تعهدات حاصله از فعالیت‌های تجارتخانه است، ولی با توجه به اینکه وی به نام و به حساب رئیس تجارتخانه (اصیل) عمل می‌کند؛ در نهایت رئیس تجارتخانه را مسئول و ملتزم خواهد کرد.
روش حسابداری ثبت عملیات حق العمل کاری به دو صورت روش بهای تمام شده و روش سیاهه است. که هر یک را به طور کامل برای شما توضیح می دهیم.
یک حساب امانی در دفاتر آمر با نام کالای امانی ثبت می شود. تمامی هزینه های بهای کالا و هزینه های ارسال و هزینه های انجام شده توسط حق العمل کار در ستون بدهکار ثبت می شود. در مقابل این هزینه ها در هنگام فروش کالا توسط حق العمل کار يا ثبت موجودي کالاي پايان دوره حق العمل کار و يا برگشت کالا توسط حق العمل کار به آمر، به بستانکار اين حساب منظور مي گردد. لازم است در دفتر حق العمل کار حسابی با نام آمر ثبت شود و تمام هزینه های صورت گرفته توسط حق العمل کار در آن ثبت شود. همچنين وجوهي که براي آمر ارسال مي دارد به بدهکار اين حساب (آمر) منظور مي نمايد و در مقابل وجوه حاصل از فروش را به بستانکار اين حساب منتقل مي کند.
در این روش ثبت ها مانند روش بهای تمام شده در دفتر حق العمل کار و در دفتر آمر است با تفاوت کوچکی در دفتر آمر به قیمت سیاهه (تمام شده + چند درصد) ثبت می شود . در اين روش در پايان دوره مالي به منظور اندازه گيري صحيح و دقيق سود مي بايست برخي از حسابها که به بهاي سياهه مي باشند تعديل و به بهاي تمام شده ثبت شوند، تعدیلات عبارت است از موجودی کالا امانی در اول دوره ، کالای ارسالی ، کالای برگشتی به آمر و موجودی آخر دوره
ما در ادامه نحوه ثبت در حسابداری حق العمل کاری را به دو روش بهای تمام شده و روش سیاهه بیان می کنیم .
برای دانلود PDF مقاله : حق العمل کاری در قانون تجارت چیست | حسابداری حق العمل کاری
ارسال نظر جدید
پیام خود را وارد نمایید تصویر امنیتی را وارد نمایید ایمیل وارد شده صحیح نمی باشد نام و نام خانوادگی خود را وارد نمایید