مقدمه
برخلاف تصور اکثریت افراد جامعه، مبحث حسابداری مبحثی بسیار جامع است و شاخه های متعددی را در بر می گیرد که این شاخه ها نیز هرکدام رویه های مخصوص به خود را دارند. در این مقاله از حسابداری میزان قصد داریم برایتان از میان چندین شاخه حسابداری موجود به تفاوت حسابداری دولتی با حسابداری بازرگانی بپردازیم. با ما همراه باشید.
حسابداری دولتی چیست؟
حسابداری بازرگانی چیست؟
شباهت های حسابداری دولتی با حسابداری بازرگانی
تفاوت های بنیادی حسابداری بازرگانی با حسابداری دولتی
حسابداری دولتی شاخه ای از حسابداری است که در آن فرد حسابدار به فعالیت هایی همچون جمع آوری اسناد مالی،ثبت اسناد ، تفسیر و گزارش های مالی دولتی جهت برنامه ریزی و نحوه استفاده از بودجه می پردازد.
برخی از اصطلاحات مهم این نوع حسابداری عبارت اند از : بودجه – خزانه – اعتبار – تخصیص اعتبار – درآمد عمومی – درآمد اختصاصی که در ادامه به طور خلاصه به تعریف آن ها می پردازیم.
بودجه : یک برنامه مالی است که توسط دولت تدوین شده که شامل پیش بینی درآمد ها و هزینه های دولت در طول یک سال مالی را در بر می گیرد. نکته قابل ذکر این است که در سازمان های دولتی اهمیت کنترل بودجه در رابطه با هزینه ها بسیار اهمیت دارد و به مراتب از درآمد های به دست آمده مهم تر است.
خزانه : سازمانی است که دولت وجه دریافتی اش را در آن ذخیره می کند.
اعتبار : مبلغی است که دولت برای اجرای برنامه ها و اهداف معین به تصویب می رساند.
تخصیص اعتبار : دولت جهت اجرای برنامه هایش مجوز استفاده از مبلغی معین از اعتبار تصویب شده را در اختیار می گذارد که به آن تخصیص اعتبار می گویند.
درآمد عمومی : درآمد حاصله از نهاد های دولت و مالیات های دریافت شده را درآمد عمومی می گویند.
درآمد اختصاصی : درآمد هایی که طبق مصوبه دولت جهت مصارف خاص در بودجه منظور می شود.
برخلاف شرکت های دولتی که بر پایه ضرورت اجتماعی و قانون تشکیل می شوند، شرکت های بازرگانی بر پایه سود آوری بنا می شوند. بنابراین در حسابداری بازرگانی حسابدار به بررسی سود و زیان شرکت می پردازد. دو نوع از سیستم های ثبت سند های مالی رایج در حسابداری بازرگانی عبارت اند از : سیستم ثبت ادواری و سیستم ثبت دائمی. برای اطلاع کامل از تفاوت های این دو نوع سیستم ثبتی می توانید برا روی لینک مقابل کلیک نمایید : (تعریف و مقایسه جامع بین سیستم ثبت ادواری و سیستم ثبت دائمی).
با امکانات و قابلیت های نرم افزار حسابداری میزان آشنا شوید.
برخی از شباهت های میان حسابداری دولتی و حسابداری بازرگانی عبارت اند از :
از مهمترین تفاوت های میان حسابداری بازرگانی و حسابداری دولتی می توان به موارد زیر نیز اشاره کرد :
همانطور که پیشتر گفته شد، هدف از تاسیس شرکت بازرگانی رسیدن به سود است اما هدف از تاسیس شرکت دولتی بر اساس ضرورت اجتماعی و قانونی و ارائه خدمات به مردم است. علاوه بر این فعالیت های مالی آن ها نیز تحت نظر دولت قرار دارد.
به طور کلی به دلیل وجود هدف سودآوری در شرکت های بازرگانی، صورت های مالی آن ها بر اساس ترازنامه، سود و زیان، صورت جریان وجوه نقد و امثالهم استفاده می گردد. اما در شرکت های دولتی به دلیل اینکه هدف ارائه خدمات به مردم است، صورت های مالی مورد استفاده بر اساس گرفتن ترازنامه حساب های مستقل، ترازنامه کلیه حساب های مستقل، درآمد ها و هزینه ها، مقایسه درآمد های به دست آمده با درآمد های پیشبینی شده می باشد.
یک شرکت بازرگانی می تواند با رعایت کردن قوانین مالی و تجاری کشور تاسیس و سهامش خرید و فروش شود اما برای تاسیس یک شرکت دولتی ابتدا می بایست مراجع قانونی کشور آن را به تصویب برسانند. بعد از تاسیس شرکت های دولتی جزو اموال عمومی محسوب می شوند. بنابراین برخلاف شرکت بازرگانی قابلیت خرید و فروش سهام را نیز ندارند.
منبع مالی یک شرکت دولتی بر اساس بودجه سالیانه ای که دولت تعیین می کند تعیین می شود اما منبع مالی یک شرکت بازرگانی از طریق خرید و فروش کالا و یا ارئه محصولات به دست می آید.
در حسابداری دولتی، بعد از خرید دارایی های ثابت، بهای تمام شده اموال به عنوان هزینه ثبت می شوند در حالی که در حسابداری بازرگانی بعد از خرید اموال، بهای تمام شده به عنوان هزینه تمام شده ثبت می شوند و بعد از گذشت زمان طبق عمر مفید و هزینه استهلاک آن ها، به حساب هزینه ها منتقل می شوند.
ارگان های دولتی موظف به کنترل بودجه هستند و می بایست از طریق کنترل درآمدها و سایر وجوه پیش بینی شده یا وصول شده و مقایسه هزینه های انجام شده و یا اعتبارات مصوب شده به اجرای بودجه و کنترل آن بپردازند.
برخلاف حسابداری بازرگانی، در حسابداری دولتی اجرای قوانین و مقرارت تعیین شده توسط دولت می تواند بر اصول پذیرفته شده حسابداری ارجهیت داشته باشد. همچنین مسئولیت ها و اختیارات کارکنان مجموعه های دولتی طبق قوانین و مقرارت از پیش تعیین شده برای آن ها می باشد. اما در موسسات بازرگانی مسئولیت ها و اختیارات کارکنان توسط هیئت مدیره مشخص می شود. کارکنان موسسات دولتی ممکن است به علت قصور در انجام وظایف محول شده به آن ها و یا تخطی از قوانین مورد تعقیب و در صورت اثبات جرم محاکمه شوند.
در حسابداری دولتی به جهت تفکیک برنامه ها و فعالیت ها که از محل درآمد های مختلفی تامین مالی می شوند، حساب مستقلی در نظر گرفته می شود. بنابراین هر منبع مالی یک حساب مستقل در نظر گرفته می شود و هر حساب مستقل واحد حسابداری و مالی جدایی را شامل می شود که دارای انواع حساب های دائمی و موقت است.
ارسال نظر جدید